چرا باید رنگ‌های مکمل را بشناسیم

چرا باید رنگ‌های مکمل را بشناسیم

رنگ‌های مکمل یکی از اصلی‌ترین بخش‌های مبانی رنگ‌شناسی و مبانی هنرهای تجسمی هستند. وقتی به یک نقاشی نگاه می‌کنیم و رنگ‌های پخته و دقیقی می‌بینیم که کاملا با هم سازگاری دارند، می‌توان نتیجه گرفت که نقاش کاملا با رنگ‌های مکمل آشنایی داشته است.

برای درک رنگ‌های مکمل، ابتدا باید دایره رنگ، رنگ‌های اصلی و درجه دوم و درجه سوم را بشناسیم. در این مقاله با ما همراه باشید تا به این مباحث بیشتر بپردازیم.

دایره رنگ‌های مکمل

دایره رنگ‌های مکمل، یک نمودار از طیف رنگ‌های مختلف است که چگونگی ترکیب و قرار گرفتن رنگ‌ها در کنار یکدیگر را به ما نشان می‌دهد. این دایره به سه قسمت تقسیم می‌شود:‌

• رنگ‌های اصلی یا درجه اول
• رنگ‌های ثانویه یا درجه دوم
• رنگ‌های ترکیبی یا درجه سوم

رنگ‌های اصلی یا درجه اول

رنگ‌هایی را که در ساختشان از ترکیب رنگ‌های دیگر استفاده نمی‌شود و خود به وجود آورنده‌ی رنگ‌های دیگر هستند، رنگ‌های اصلی یا درجه اول می‌نامند. رنگ‌های زرد، قرمز و آبی از این دسته‌اند. اگر این رنگ‌ها با سفید یا مشکی ترکیب شوند، سایه‌های روشن‌تر و تیره‌تر خود را ایجاد می‌کنند.

به طور کلی رنگ‌ها به دو دسته سرد و گرم تقسیم می‌شوند که رنگ‌های زرد و قرمز، گرم هستند و رنگ آبی سرد است. از ترکیب رنگ‌های اصلی، رنگ خاکستری تیره حاصل می‌شود.

رنگ‌های ثانویه یا درجه دوم

• از ترکیب رنگ‌های اصلی زرد و آبی، رنگ سبز حاصل می‌شود.
• از ترکیب رنگ‌های اصلی زرد و قرمز، رنگ نارنجی حاصل می‌شود.
• از ترکیب رنگ‌های اصلی قرمز و آبی، رنگ بنفش حاصل می‌شود.

 

رنگ‌های ترکیبی یا درجه سوم

رنگ‌های درجه سوم از ترکیب رنگ‌های اصلی با رنگ‌های مکمل به وجود می‌آیند. این رنگ‌ها عبارتند از:

• زرد نارنجی
• قرمز نارنجی
• قرمز بنفش
• آبی بنفش
• آبی سبز
• زرد سبز

رنگ‌های مکمل کدام‌اند؟

برای یادگیری و آموزش رنگ‌های مکمل، بهتر است اول دریابیم که این رنگ‌ها کدام‌اند؟ مکمل رنگ‌ها یا همان رنگ‌های درجه دوم، رنگ‌های متضادی هستند که با قرار گرفتن آن‌ها در کنار یکدیگر، هارمونی زیبایی مشاهده می‌شود. در واقع همانطور که از اسمشان پیداست، رنگ‌های مکمل تکمیل‌کننده و کامل‌کننده یکدیگر هستند. از ترکیب دو رنگ مکمل با یکدیگر، رنگ خاکستری تیره که خنثی است، به وجود می‌آید.

رنگ‌هایی که مکمل هم هستند عبارتند از:

• رنگ بنفش که مکمل رنگ زرد است.
• رنگ نارنجی که مکمل رنگ آبی است.
• رنگ سبز که مکمل رنگ قرمز است.

اما رنگ‌های مکمل چگونه یکدیگر را کامل می‌کنند؟

فرض کنید دو رنگ داریم که یکی اصلی و دیگری، مکمل آن است. برای مثال آبی و نارنجی را در نظر بگیرید. رنگ نارنجی از ترکیب زرد و قرمز ساخته می‌شود که همراه با آبی، سه رنگ اصلی هستند.

در ترکیب رنگ‌های مکمل، یکی از رنگ‌ها سرد و دیگری گرم است. همین امر موجب ایجاد کنتراست، یعنی یک دید طبیعی می‌شود که در نقاشی با رنگ‌های مکمل مهم است. در این حالت، هر دو رنگ روشن‌تر به چشم می‌آیند و توجه بیننده را به خود جلب می‌کنند. هنگامی که رنگ‌های مکمل کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، باعث جلوه‌ی یکدیگر می‌شوند. برای مثال، گل سرخی را تصور کنید که در کنار برگ‌های سبز خودنمایی می‌کند. در کنار هم قرار گرفتن این رنگ‌ها، زیبایی گل را چند برابر می‌سازد.

رنگ‌های متضاد در نقاشی

از تضاد یا کنتراست در نقاشی استفاده فراوانی می‌شود. تضادهای رنگی به شرح زیر هستند:

• تضاد فام: ساده‌ترین نوع تضاد رنگ‌هاست که در آن، کافیست تا رنگ‌هایی را که درصد اشباع بالایی دارند در کنار یکدیگر قرار دهیم.
• تضاد تاریک و روشن: سیاه و سفید نمادی از روز و شب و یکی از بهترین ابزار بیان یک نقاش هستند. این دو رنگ، دو قطب متضادند که در بین آن‌ها رنگ‌های خاکستری زیادی وجود دارد.
• تضاد سرد و گرم: یکی از دلایل استفاده از رنگ‌های متضاد در نقاشی و به کار بردن رنگ‌های سرد و گرم، می‌تواند این باشد که چنین رنگ‌هایی احساس سرما یا گرما را به افراد و محیط وارد می‌کنند.
• تضاد رنگ‌های مکمل: در دایره رنگ‌ها، دو رنگ علاوه بر مکمل بودن می‌توانند متضاد نیز باشند. برای مثال رنگ‌های زرد و بنفش علاوه بر مکمل بودن، به عنوان استعاره از تضاد روز و شب نیز استفاده می‌شوند.
• تضاد هم‌زمانی: این تضاد زمانی صورت می‌گیرد که فرد، رنگ‌هایی را دیده و هم‌زمان به طور ناخودآگاه رنگ‌های مکمل آن‌ها را حس می‌کند؛ حتی اگر این رنگ‌ها در آن محیط و به طور کلی در دیدرس قرار نگرفته باشند.
• تضاد اشباع: اشباع هر رنگ، در واقع به میزان خالص بودن آن اشاره دارد. این نوع تضاد بین رنگ‌های قوی و سنگین ایجاد می‌گردد.

جمع‌بندی

دایره رنگ‌های مکمل یکی از بنیادی‌ترین عناصری است که هر هنرمند در آغاز کار خود با آن آشنا می‌شود. شناختن این رنگ‌ها و به کار گیری درست آن‌ها در آثار، برای موفقیت نقاشان و طراحان گرافیست از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مقاله به رنگ‌های مکمل پرداختیم که عبارتند از رنگ‌های سبز، نارنجی و بنفش که هر کدام از ترکیب رنگ‌های اصلی ایجاد می‌شوند. امیدواریم با کمک این مقاله بتوانید به راحتی رنگ‌های مکمل را شناسایی کنید.

برای شناخت بیشتر رنگه ها می توانید به محبث تئوری رنگ ها در پکیج صفر تا صد طراحی لوگو یا مقاله اینستاگرام ما سر بزنید